هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر ادراک ریسک اجتماعی در دانشجویان کشاورزی نسبت به محصولات تراریخت بود که با روش پیمایش انجام شد. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های بیوتکنولوژی کشاورزی و اصلاح نباتات در دانشگاه های دولتی ایران بودند (429=N) که حجم نمونه 210 نفر تعیین و به شیوه نمونه گیری طبقه ای دو مرحله ای و بر اساس سطح دانشگاه و رشته تحصیلی در بین دانشگاه های منتخب توزیع گردید. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای بود که روایی ظاهری و محتوایی آن توسط متخصصان موضوعی و پایایی آن با استفاده از مطالعه راهنما و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. یافته ها نشان داد، ادراک دانشجویان مورد مطالعه نسبت به ریسک های اجتماعی مرتبط با مصرف محصولات تراریخت در سطح متوسطی بود. با استفاده از تحلیل خوشه ای و بر اساس میزان ادراک ریسک اجتماعی، دانشجویان مورد مطالعه به سه گروه (ادراک ریسک اجتماعی زیاد، متوسط و کم) تفکیک شدند. یافته ها نشان داد، دانشجویان با سطح بالای ادراک ریسک اجتماعی محصولات تراریخت، منافع کمتر و ریسک روانشناختی بیشتری را برای این محصولات قائل اند و نگرش منفی تری نسبت به بکارگیری فن آوری های جدید داشته و تولید محصولات تراریخت را غیر اخلاقی دانسته اند. همچنین به منظور بررسی توانایی هر یک از متغیرهای مستقل تحقیق در تبیین ادراک ریسک اجتماعی دانشجویان در خوشه های سه گانه، از رگرسیون ترتیبی استفاده شد. یافته ها نشان داد، این متغیرهای مستقل توانسته اند در مجموع 20 درصد از واریانس ادراک ریسک اجتماعی دانشجویان مورد مطالعه را تبیین نمایند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

امروزه تجارت محصولات فناورانه به یک نیروی محوری در شکل دادن به اقتصاد جهانی تبدیل شده است. با پیشرفت های سریع در فناوری و افزایش پیوستگی، تجارت محصولات فناورانه در طول سال ها به طور تصاعدی گسترش یافته است. در این مقاله با استفاده از نظریه شبکه، ابتدا موقعیت ساختاری ایران در صادرات و واردات محصولات فناورانه در شبکه تجارت بین الملل براساس داده های سال 2019 بررسی و سپس بازارهای اصلی عرضه و متقاضیان عمده این محصولات در شبکه تجارت این کالاها معرفی شد. در پایان، تأثیر کشورهای منتخب عضو معاهدات بین المللی (مسیرها، سازمان ها و نهادهای بین المللی) بر موقعیت ایران در شبکه تجارت محصولات فناورانه مطالعه شده است. نتایج نشان می دهد برقراری ارتباط و یا تقویت واردات از کشورهای آسیای شرقی، جنوب شرقی آسیا، اقیانوسیه و کشورهای اروپایی موقعیت ساختاری ایران در شبکه تجاری را بهبود می بخشد. در بخش صادرات، کشورهای آسیای شرقی و اقیانوسیه به عنوان مقاصد پیشنهادی برای صادرات محصولات فناورانه هستند. به علاوه از دیدگاه اقتصاد سیاسی بین الملل، کشورهای امارات متحده عربی، عمان، قطر و ترکیه در حوزه خاورمیانه و کشورهای آلمان، ایتالیا، چین، ژاپن، سنگاپور، فرانسه، کره جنوبی، مالزی، هند، هلند و هنگ کنگ در سایر نقاط جهان برای ایران در تجارت محصولات فناورانه مناسب تلقی می شوند.

هدف: محصولات تغییر ژنتیک یافته از موضوعات جدید و زیر مجموعه علم زیست فناوری است که محققان با مطالعات آزمایشی سعی در شناخت این محصولات و آثار آن دارند. اصل فناوری دخالت در ژنتیک گیاهی محل بحث ما در این پژوهش نیست؛ بلکه میخواهیم حکم جواز یا عدم جواز تولید و رهاسازی این محصولات را با فرض جایز بودن دستکاری آزمایشگاهی از نظر شرعی بررسی و تعیین نماییم.مواد وروش: ازآنجا که موضوع مذکور از موضوعات مستحدثه و بین رشته ای است برای استخراج نظر شارع میبایست ابتدا نظرات کارشناسان و محققان این حوزه مورد مطالعه قرار گرفته و سپس مبتنی بر آن، طبق اصول و قواعد فقهی نظر شارع استنباط شود. ازاین رو گردآوری داده ها از مقالات، گزارشات معتبر جهانی و منابع اصیل فقهی به روش کتابخانه ای صورت پذیرفته و با رویکرد توصیفی تحلیلی مسئله فوق الذکر را مورد تحلیل وارزیابی قرار داده است.یافته ها: مضر بودن یا نبودن این محصولات برای سلامت انسان مورد مناقشه میان متخصصین امر بوده است و نتایج تحقیقات دوگانه و متناقضی در این باره وجود دارد. نکته حائز اهمیت یکی این است که مطالعات آزمایشگاهی که بی ضرر بودن این محصولات را ثابت می کنند، غالبا به سفارش شرکتهای تولیدکننده انجام شده است. و دیگراینکه غالب کشورهای جهان حتی کشورهایی که شرکتهای تولیدکننده بذر تغییرژنتیک یافته تابع آنها هستند تولید این محصولات را در کشور خود ممنوع کرده اند. نتیجه گیری: رهاسازی کشت محصولات تغییرژنتیک یافته و به مصرف عموم رساندن آن چه درصورت احراز ضرر و چه درصورت احتمالی بودن آن، طبق مبانی شرعی و عقلی ممنوع است.

سویا (Glycine max) یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی و منبعی غنی جهت تولید روغن و پروتئین در جهان است و تلاش های فراوانی برای بهبود ژنتیکی آن با استفاده از روش های زادآوری سنتی و مهندسی ژنتیک انجام شده است. اما اصلاح سویا با روش سنتی با توجه به خودلقاح بودن این گیاه و تنوع ژنتیکی کم واریته های آن، مشکل آفرین است و استفاده از روش های نوین مهندسی ژنتیک جهت انتقال ژن به سویا به یک سیستم کارا برای تولید لاین های تراریخت پایا احتیاج دارد. در پژوهش حاضر، نتایج حاصل از نخستین تلاش برای تولید سویای تراریخت با استفاده از ریزنمونه نیمه بذر، با واسطه آگروباکتریوم در کشور گزارش می گردد. به این منظور، دانه های سویا از ارقام DPX و گرگان 3 پس از استریل سطحی و یک شب آب نوشی برش خورده، ریزنمونه های نیمه بذر آماده گردید. در ادامه، ریزنمونه ها با سوسپانسیون Agrobacterium tumefaciens سویه LBA4404 حاوی پلاسمید pBI121 تلقیح گردیدند. گیاهان باززایی شده ای که روی محیط انتخابی حاوی کانامایسین به رنگ سبز باقی مانده بودند جهت تایید حضور ژن انتخاب شد. واکنش PCR، تعیین توالی و آزمون GUS سنجی انتقال، حضور و بیان موفق این ژن را در گیاهان باززایی شده هر دو رقم نشان داد. رقم DPX عملکرد بهتری در مقایسه با رقم گرگان 3 از نظر درصد تراریزش دارا بود. مزیت اصلی استفاده از ریزنمونه نیمه بذر جهت انتقال ژن به سویا، سادگی و کارآیی بالای آن است و می تواند در آینده جهت انتقال ژن های مفید به کار گرفته شود.

کاهش نزولات آسمانی و تغییرات آب و هوایی، کشورهای بسیاری از جمله ایران را در معرض دوره های خشکی قرار داده و آنها را با کمبود منابع آب قابل استفاده مواجه نموده است. خشکی به عنوان مهمترین تنش محیطی کاهش دهنده تولیدات گیاهی، زندگی انسان و بسیاری از جانداران را تهدید می نماید. از این رو، مقابله با این خطر راه حل سریع و موثری را می طلبد. بدیهی است که مهار عوامل ایجاد کننده خشکی و خشکسالی بسیار مشکل است ولی کاهش اثرات تنش با تامین آب مورد نیاز گیاه و یا اصلاح گیاهان برای افزایش تحمل تنش امکان پذیر می باشد. ژن های کنترل کننده صفات مرتبط با مقاومت به تنش در گیاهان استخراج و شناسایی شده اند که گروه های عمده ای از آنها رمز کننده آنزیم های ضروری برای ساخت مواد سازگار نظیر پروتیین و گلیسین بتایین، HSPs, LEA, nSLTPs و غیره می باشند. با ایجاد صفات فوق از طریق انتقال ژن های کنترل کننده آنها، مسیری نوید بخش به سوی بهره برداری بیشتر بهتر از ارقام گیاهی مورد نظر و گسترش سطح زیر کشت آنها گشوده خواهد شد. شماری از گیاهان تراریخت نیز با برخی خصوصیات لازم جهت بهره برداری تجاری طراحی و تولید شده اند.

گروه ژن های RNase در فرایندهای حیاتی سلولی همچون همانند-سازی DNA، رونویسی، پیرایش و کنترل ترجمه، شرکت می کنند. S-Like ریبونوکلئازها (S-Like RNase)، همولوگS ریبونوکلئاز (S-RNase) ها هستند، ولی آنها در ناسازگاری گیاه مشارکتی ندارند. در گیاهان دو لپه ای S-Like RNase ها نقش مهمی در انتقال مجدد فسفات طی فرایند پیری دارند، همچنین آنها در فرایندهای کمبود فسفات معدنی، دفاع سلولی و زخم های فیزیکی القا می شوند. اثرات RNase ها در پاسخ به خشکی می تواند به دلیل اثرات متقابل بین چندین فعالیت مختلف آنها باشد. در این تحقیق پروموتر ژن S-Like RNase در بالادست ژن بتا گلوکرونیداز (GUS) قرار داده شد سپس سازه مورد نظر توسط الکتروپوریشن به آگروباکتریوم تومفاسینس، سویه LBA 4404، انتقال داده شد و سپس به کمک هم کشتی، گیاه تراریخت ایجاد شد. با استفاده از روش رنگ آمیزی هیستوشیمیائی فعالیت پروموتر ژن S-Like RNase در بافت ریشه، برگ و بساک برنج بررسی گردد. نتایج نشان داد که پروموتر این ژن دارای فعالیت بالایی در بساک برنج می باشد درحالیکه میزان فعالیت آن در برگ کم و در ریشه نیز ناچیز بوده است. بررسی بروز پروموتر این ژن در بافت های مختلف، نتایج بیان بالای ژن S-Like RNase در بساک در مقایسه با بافت های دیگر که با استفاده از آنالیز q-PCR در مطالعات قبلی مشخص شده بود را تکمیل و تائید می کند.

گیاهان بذرالبنج منبع مهمی از آلکالوییدهای تروپاتی هستند. این مواد در ریشه گیاه تولید شده و سپس به قسمتهای هوایی گیاه منتقل می شوند. ریشه های مویین حاصل از تلقیح قطعات برگی گیاه بذرالبنج با باکتری Agrobacterium rhizogenes، قادر به باززایی به گیاه کامل هستند. این تحقیق با هدف بررسی ثبات ژنتیکی در گیاهان باززایی شده و نتایج آنها و مقایسه میزان رشد ریشه در گیاهان تراریخت با گیاهان معمولی صورت گرفت. قطعات برگی و گره ای از گیاهان بذرالبنج، با باکتری A.rhizogenes نژاد LBA9402 مایه زنی گردید. ریشه های مویین پس از ظهور در محیط کشت مایع B5 تثبیت شدند. سپس کشت های ریشه مویین جهت باززایی به محیط کشت های جامد MS و B5 با ترکیبات مختلف هورمون های اکسینی و سیتوکنینی منتقل گردیدند گیاهان تراریخت باززایی شده از لحاظ ظاهری تفاوت قابل ملاحظه ای با یکدیگر و با گیاهان شاهد نشان دادند. از لحاظ شکل، اندازه برگها و همچنین تولید گل و بذر تفاوت زیادی در بین آنها وجود داشت. نتایج حاصل از آزمایشات PCR برای ژن rolB از T-DNA باکتری، ماهیت تراریختی گیاهان باززایی شده را تایید نمود.

در این تحقیق، شرایط ایجاد گیاه تراریخت از Datura metel L با استفاده از A. tumefaciens حامل پلاسمید pZM1047 شامل ژنهای NPTII، و بتا گلوکورونیداز (GUS) بهینه گردید. از سوسپانسیون باکتری جهت انجام co-culture با قطعات برگ استفاده شد و سپس قطعات گیاه به محیط باززایی MS حاوی 1 میلی گرم در لیتر هورمون BAP، 700 میلی گرم در لیتر سفازولین، 25 میلی گرم در لیتر کانامایسین منتقل گردیدند. بعد از 15-20 روز کالوسهای در حال باززایی ظاهر شدند و بعد از انتقال ساقه باززایی شده به محیط MS بدون هورمون ریشه دار شدند. انتقال ژن در گیاهان تراریخت با استفاده از PCR مورد تایید قرار گرفت. نرخ ترانسفورماسیون حدود 13 درصد به دست آمد. که نسبت به درصد گزارش شده توسط محققان قبلی 2 درصد افزایش داشت.